UWAGA!

Artykuły zamieszczone w blogu zawierają informacje, które mogą przyczynić się do poprawy Twojego samopoczucia i zdrowia. Wszelkie informacje zawarte na tej witrynie internetowej odzwierciedlają wyłącznie moje poglądy i nie stanowią zaleceń medycznych. Stosowanie się do wskazówek tu zamieszczonych odbywa się na własną odpowiedzialność. Nie odpowiadam za ewentualne szkody mogące powstać w wyniku stosowania się do zaleceń podanych w treści zamieszczonych tu informacji.

niedoceniane dynie

Dynia zwyczajna (Cucurbite pepo) uprawiana już od ponad 5 tysięcy lat przed naszą erą na terenie południowej części Ameryki Północnej. Warzywo trafiło do Europy za pośrednictwem hiszpańskich żeglarzy. Dynia jest cennym, niskokalorycznym warzywem, zawierającym spore ilości witamin: beta-karoten, witaminy z grupy B, zwłaszcza kwas foliowy, witaminę C, składniki mineralne: potas, magnez, wapń, żelazo, oraz pektyny. Spożywa się zarówno mięsiste ściany zalążni, jak i wysuszone, kremowo-białe nasiona o znacznej wartości odżywczej: jest w nich cynk, żelazo, wapń, selen, miedź, mangan, witamina E i lecytyna. Nasiona zawierają bardzo dużo fitosteroli i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które hamują odkładanie się w ścianach naczyń krwionośnych złogów cholesterolu, a co za tym idzie, zapobiegają miażdżycy. Dynia wzmacnia także system immunologiczny, działając odkwaszająco na organizm. Owoce dyni mogą zastąpić w żywieniu ziemniaki - po rozprażeniu na ciepło miąższu i przetarciu go, otrzymane purée ma bardzo wysoką zawartość beta-karotenu i znaczną ilość potasu i wapnia


Z przeprowadzonych wykopalisk archeologicznych wynika, że nasiona dyni już ponad 12 tys. lat temu były spożywane przez rdzennych mieszkańców Peru i Meksyku. Używano zarówno jej nasion, jak i liści, kwiatów, miąższu, a nawet łupin. I to także Meksykanie jako pierwsi zaczęli jej używać do czarów i jedzenia. Pełniła ważną rolę w obrzędach religijnych i w mitologii. Według legendy jednego z południowoamerykańskich plemion Indian nasiona dyni, kukurydzy, fasoli oraz słonecznika powstały z ciał czterech bogów. Po odkryciu Ameryki przez Kolumba dynia dotarła również do Europy, lecz dopiero w XVII wieku zaczęto uprawiać ją na szerszą skalę. Gigantyczne i użyteczne jagody Dynia jest rośliną roczną, o długich, płożących się pędach z wąsami czepnymi. Należy do rodziny dyniowatych, której użyczyła swoją nazwę. Dynia właściwie jest owocem, ale ze względu m.in. na fakt, że nie można jej spożywać na surowo, zalicza się ją do warzyw. W Polsce sezon na dynie przypada na październik i listopad. W naszym regionie występują niestety tylko dwa główne gatunki: dynia olbrzymia Cucurbita maxima i dynia zwyczajna Cucurbita pepo. Do rodziny tej drugiej należy kabaczek oraz patison - często wykorzystywane w przepisach kulinarnych. Oprócz tego na świecie znane i uprawiane są jeszcze: dynia piżmowa i figolistna, jak również wiele ich podgatunków. Wysiewa się ją przeważnie w maju, a jesienią można już zbierać jej gigantyczne owoce.

Jest to spore warzywo - największe okazy dyni olbrzymiej mają pędy o długości sięgającej 10 m i owoce o wadze do 50 kg. Imponujące rozmiary oraz kulisty lub gruszkowaty kształt skłaniały ludzi do wykorzystywania jej także jako tworzywa do przeróżnych użytecznych przedmiotów. Wydrążone i wysuszone służyły jako naczynia na wodę: miski, czarki, tykwy. W Argentynie w naczyniach z dyni podawano mate, a w Peru służyła do wyrobu figurek i przedmiotów dekoracyjnych. Była też wdzięcznym materiałem do produkcji instrumentów muzycznych. Indianie z Ameryki Płn. robili z niej grzechotki, mieszkańcy Ameryki Południowej marakasy i marimby, Hindusi sitary.

Dla zdrowia i sylwetki
Nie można nie wspomnieć o istotnym miejscu dyni w tradycyjnej medycynie ludowej. Indianie Cherokee sporządzali z jej pestek napar, który miał leczyć zaparcia, zbijać gorączkę oraz leczyć choroby układu moczowego, a Indianie Nawaho papką z dyni okładali piekącą i oparzoną skórę. Na Filipinach soku z dyniowej szypułki używano przy bólu uszu, a w Indiach jej miąższ stosowano jako okład przeciw migrenie. Jeszcze do dzisiaj medycyna ludowa sięga po nasiona dyni przy zwalczaniu pasożytów przewodu pokarmowego, a po miąższ jako lekarstwo na schorzenia reumatyczne.

Dynia jest niezwykle ceniona ze względu na swoje właściwości odżywcze. Jej pestki to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witamin z grupy B i C. Warzywo to zawiera węglowodany (glukozę), białko, tłuszcz, pektyny, kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, szczawiowy), B-karoten oraz witaminy: C, B1, B2, B6, PP. Uważa się, że jest lepszym od marchwi produktem w żywieniu dzieci i osób chorych na miażdżycę, stwardnienie rozsiane, nadciśnienie tętnicze, niewydolność nerek. Jedzenie jej korzystnie wpływa na zachowanie równowagi zasadowo-kwasowej, ponieważ zobojętniony zostaje nadmiar kwasów powstałych w organizmie po spożyciu produktów białkowych (np. mięsa). Jest niskokaloryczna (15 kalorii w 100 gramach).

Jak kupować i przechowywać?
Kupując dynię, zwróćmy uwagę, czy jest zbita i jędrna (niedojrzała nie ma smaku, a przejrzała jest zbyt włóknista). Skórka powinna być gładka, bez plam i uszkodzeń. Łatwiej będzie wtedy dynię przechować. Warzywo to można w całości przechowywać przez kilka miesięcy w suchym, chłodnym i przewiewnym miejscu.

Jak przygotowywać? 
Dynia pełnię swoich możliwości ujawnia w kuchni. Rozmaitość jej kulinarnych zastosowań na całym globie może przyprawić o zawrót głowy. W kuchni kontynentów, w których po raz pierwszy odkryto jej walory, wykorzystuje się ją do dań, zazwyczaj którym towarzyszą słodsze owoce: są to torty i różne ciasta. Amerykanie lubią też dynie w postaci nadzienia do pierożków i jako składnik potraw makaronowych. W Starym Świecie robi się z niej natomiast kompoty, przetwory, napoje, służy też do przygotowania głównych dań.

Powszechnie uważa się, że najsmaczniejsza dynia to ta, która nie całkiem dojrzała (uwaga: nie dotyczy to owoców dyni olbrzymiej). Często dynie nadziewa się ryżem, makaronem, innymi warzywami lub gotuje się ją, kisi, a nawet kandyzuje. Prawdziwym przysmakiem smakoszy są natomiast prażone pestki dyni. Najlepiej zrobić je samemu: odsączamy pestki z soku na bibule, suszymy na desce lub talerzu przez noc, a potem przez pół godziny prażymy w piekarniku na złoty kolor. Na końcu solimy wedle uznania.

Odmiany dyni
Kabaczek (Cucurbita pepo) pochodzi z południowej części Ameryki Środkowej. Jest bardzo popularnym warzywem w Europie, południowej części Rosji, a także na Bałkanach. Kabaczek jest niskokaloryczny, o niezbyt dużej wartości odżywczej. Główną jego zaletą jest wyborny smak. Ponadto odkwasza organizm oraz przyspiesza perystaltykę jelit. Zastosowanie kabaczków w kuchni jest szerokie; przyrządza się z nich zupy, drugie dania, sałatki, surówki, marynaty a także desery.

Patison (Cucurbita pepo var. patisoniana) - odmiana dyni zwyczajnej. Pochodzi z Ameryki Środkowej, najchętniej wykorzystywany w kuchni południowej Europy. Chyba najbardziej niedocenione warzywo w Polsce. A szkoda, bo patison jest bardzo zdrowy
i charakteryzuje się delikatnym smakiem. Zawiera witaminę C oraz składniki mineralne zwłaszcza potas. Dietetycy cenią jego wysokie wartości odżywcze. To lekkostrawne
i smaczne warzywo jest godne polecenia zwłaszcza dla osób z nadwagą i z nadciśnieniem. Do spożycia nadają się owoce we wszystkich fazach rozwojowych. Patison można wykorzystać do bigosu warzywnego, można go faszerować, panierować, podawać tak jak kalafior lub w postaci marynowanej.

Cukinia (Cucurbita pepo var. giromontina) - odmiana botaniczna dyni zwyczajnej. Pochodzi z południowo-wschodniej części Ameryki Północnej. Obecnie szeroko rozpowszechniona w krajach zachodniej Europy. Cukinia jest cennym warzywem bogatym w potas, wapń oraz witaminy B1, B2, PP i C i karoten. Istotne jest to, że nie kumuluje metali ciężkich. Zawarte w niej związki zasadowe działają odkwaszająco i wpływają korzystnie na proces trawienia. Cukinia jest niskokaloryczna, idealnie nadaje się do pogryzania między posiłkami na surowo. Krótko mówiąc: cukinia to samo zdrowie. Warzywo stanowi świetny dodatek do placków, które są o wiele delikatniejsze i smaczniejsze od ziemniaczanych. Młode warzywa można dodawać do surówek, dusić, nadają się na konfitury i marynaty. Cukinia jest też dobra do zagęszczania potraw typu strogonow czy leczo.

Poniżej przepisy, które mogą uatrakcyjnić codzienny jadłospis.

Zupa krem z dyni
Składniki na 6 porcji: 1 mała dynia, 2 duże cebule, 4 pomidory, 4 ziemniaki , 4 łyżki oliwy z oliwek, 2 łyżki koncentratu pomidorowego,  pęczek natki, 1 l wrzątku, sól, pieprz do smaku
Sposób przygotowania: Dynię, ziemniaki i cebulę obrać, pokroić w kostkę, pomidory sparzyć, usunąć skórkę, drobno pokroić. Dynię z cebulą podsmażyć z oliwą z oliwek, dodać koncentrat pomidorowy, pomidory, ziemniaki oraz wrzątek. Gotować ok. 30 minut. Zupę zmiksować i doprawić do smaku, dodać natkę.

Faszerowany kabaczek z serem owczym
Składniki: 1 kabaczek, 1 cebula, 1 ząbek czosnku, kawałek papryki, 1 łyżeczka oleju roślinnego, 4 łyżki kukurydzy konserwowej, 1 łyżeczka przecieru pomidorowego, 1/2 łyżeczki ziół prowansalskich, sól, 30 g sera owczego, ziemniaki jako dodatek do potrawy
Sposób przygotowania: kabaczek przeciąć wzdłuż, wydrążyć i dusić około 5 minut w lekko osolonej wodzie. Cebulę, czosnek, pokroić w kostkę. Paprykę pociąć w paski. Wszystko podsmażyć na oleju. Dodać wydrążoną masę z kabaczka, kukurydzę, koncentrat pomidorowy, 2 łyżki wody. Dodać do smaku sól, pieprz i zioła prowansalskie. Przygotowaną w ten sposób masę nałożyć na połówki kabaczka. Posypać drobno pokrojonym serem owczym. Krótko zapiec w piecyku. Podawać można z ziemniakami.

Kolorowa sałatka z patisona
Składniki na 4 porcje: 2 małe patisony, 4 marchewki, 1 pęczek dymki, 400 g pomidorów, 250 g pieczarek, kilka listków sałaty lodowej, 250 g chudego jogurtu, 2 łyżeczki soku z cytryny, 1 łyżeczka musztardy, sól, pieprz.
Sposób przygotowania: patisony obrać i przekroić w drobną kostkę. Marchewkę pokroić
w plasterki, cebulę w krążki, a pomidory i pieczarki na ćwiartki. Sałatę poszarpać w małe kawałki. Jogurt wymieszać z sokiem z cytryny, musztardą i cukrem. Dodać posiekaną dymkę oraz przyprawy. Liście rozłożyć na talerzu, położyć warzywa. Sałatkę polać przygotowanym sosem jogurtowym.

Zapiekanka z cukinii
Składniki na 4 porcje: 6 małych cukinii, 8 pomidorów, 3 cebule, 300 g mięsa mielonego drobiowego lub cielęciny, 2 łyżeczki oleju, 800 g pomidorów bez skórki, 3 łyżki przecieru pomidorowego, 200 ml bulionu warzywnego, łyżeczka chili, łyżka posiekanego oregano, 6 łyżek startego parmezanu, 160 g gotowanego ryżu, sól, pieprz
Sposób przygotowania: cukinię oraz pomidory pokroić w plasterki, a cebulę w kostkę. Cebule oraz mięso mielone podsmażyć na rozgrzanym oleju. Dodać cukinię i pozostawić na ogniu. Dodać pomidory bez skórki oraz przecier i bulion. Całość zagotować i przyprawić pieprzem, solą, oregano i chili. Na spodzie foremki wyłożyć plastrami pomidorów, pozostałe pomidory na przemian z mieszanką z cukinii układać w foremce. Posypać parmezanem i wstawić do rozgrzanego piekarnika. Piec w temperaturze 180 przez ok. 25 minut. Zapiekankę podawać z ryżem.

Źródło: http://abcgospodyni.pl/dyniowate.html
             http://www.foody.pl/strony/1/i/1035.php

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Zostaw swój komentarz